Relationele Kunst

Het werk bestaat uit een hottub zonder water, waarin mensen elkaar kunnen ontmoeten en tijdens een ‘meeting’ met elkaar kunnen netwerken of vergaderen.

Andrea Zittel
Prototype For A To Z Pit Bed (1995)

Dit werk bestond uit logeerpartijen bij mensen thuis om vervolgens, als zij de slaap gevat hadden, hun dromen te vangen. Framis houdt zich al jaren bezig met de omstandigheden in de wereld. Voor haar is de openbare ruimte een voorwaarde om het menselijke contact – dat verstoord is geraakt door versterkt individualisme te herstellen.

Alicia Framis
The Dreamkeeper (1998)

Angela Bulloch, Joseph Grigely, Jens Haaning, Ben Kinmont, Laurent Moriceau en Gitte Villesen, Phillipe Parreno, Pierre Huyghe, Carsten Höller, Christine Hill, Vanessa Beecroft, Jorge Pardo en Maurizo Cattelan.

Relationele kunstenaars :

Wat is Relationele kunst ?

Felix gonzalez-torres
Candy Installation (2013)

Kunstenaar Felix Gonzalez-Torres benadert de rol van het publiek op een andere manier dan Framis. In plaats van direct contact met het publiek, creëert hij interactie met het publiek via het kunstwerk zelf. Gonzalez-Torres laat het publiek deelnemen door ze snoepjes, posters of sinaasappels mee naar huis te laten nemen. Zijn werk is hierdoor altijd in beweging en verandert steeds opnieuw van uiterlijke vorm. Bezoekers van een tentoonstelling over ‘relationele kunst’ kunnen naast de deelname aan een kunstwerk dus een deel van het kunstwerk worden.

Gillian Wearing
I Have Been Certified As Being Mildly Insane (1992-1993)

In deze fotoreportages vroeg Wearing verschillende voorbijgangers het eerste wat in ze opkwam op te schrijven. De foto’s die hiervan het resultaat zijn laat de mens zien met bijbehorend handschrift.

Nog een ander voorbeeld van relationele kunst zijn de overgebleven resten van een gezellige avond eten van Rirkrit Tiravanija. Tijdens een performance bereidt Tiravanija – vaak gezien als sleutelfiguur van de relationele esthetiek – Thaise maaltijden voor het publiek. Er ontstaan interacties en mensen kunnen met elkaar communiceren. Als het eten op is blijft er een installatie van resten over.

Rirkrit Tiravanija
Untitled(1992)

Relationele kunst gaat over kunst die gaat over ontmoetingen, relaties en menselijke interacties en benaderd wordt vanuit een sociologische context.

Relationele kunst is een nieuwe interpretatie van het kunstobject. Het object wordt niet meer materieel of conceptueel, maar ‘relationeel’ gedefinieerd. Dat wil zeggen: het bestaat uit de communicatieprocessen die gegenereerd worden door het kunstobject.

Een relationeel kunstwerk heeft meestal een ‘open einde’. Het is niet gebaseerd op grote idealen, maar op een tijdelijke ontmoeting in het hier en nu. De relationele kunst probeert problemen die zich in de wereld afspelen aan te kaarten, hoewel dit vaak licht van onderwerp is.

De relationele esthetiek is gebaseerd op het verlangen van jonge kunstenaars, om in hun werk relaties met het dagelijkse leven aan te gaan. Zij willen in een tijd van toenemend individualisme het contact tussen mensen herstellen. Het participerende publiek speelt hierbij een belangrijke rol.

In plaats van een discreet autonoom werk te maken richtte de ‘relationele kunstenaar’ zich tot het publiek, dat door deelname een tijdelijke gemeenschap/groep vormt. De ervaring die het publiek deelt is een collectieve ervaring en niet individueel.

De kunstenaar maakt gebruik van een bestaande culturele vorm en is gericht op een samenleving waarin mensen iets gemeen hebben en zich met elkaar verbonden voelen en de problemen die worden aan gekaart zijn vaak problemen waar iedereen het over eens is dat er iets aan gedaan moet worden.

Scenario

Welke zintuigen kunnen een rol spelen bij een Podium ?

Deelvraag :

In principe kan een kunstenaar van alle zintuigen van de mens gebruik maken of specifieke zintuigen combineren met elkaar.

Zien - Licht - Netvlies –Gezichtszintuig
Horen - Trilling - Slakkenhuis - Gehoorzintuig
Ruiken - Moleculen/stoffen –Neus - Reukzintuig
Proeven - Moleculen/stoffen - Tong – Smaakzintuig
Voelen -vervorming van de huid - Huid - Tastzintuig

Gewaarwording - Prikkel - Anatomie - Zintuig

Zweet Performance : Peter De Cupere verzamelde het zweet van de dansers die een plastic pak droegen tijdens een 15 minuten durende dans. De geur van de dansers heeft hij opgevangen en in een glazen box opgevangen. Deze box heeft hij geplaatst bij de dansverenging in Antwerpen. De bezoekers kunnen nu de geur door een gat in de glazen box ruiken.

Reukzintuig :

Kunstenaar :

Peter de Cupere

Tastzintuig :

Dune (2013) :Dune is een interactief landschap van licht, dat reageert op beweging en aanraking. Het kan ook buiten worden geplaatst op donkere plekken zodat voorbijgangers een veiliger gevoel krijgen. Dune is gemaakt van gerecycled kunststof en leds die door interactieve software worden aangestuurd.

Kunstenaar :

Daan Roosegaarde

Smaakzintuig :

Drink the art away (2013) : Dit Installatie kunstwerk in Dresden bestaat uit 9 frames met daarin verschillende soorten alcoholische dranken en cocktails. In het midden van de expositieruimte staan glazen en iedere bezoeker kan een glas pakken en door het kraantje aan de onderkant van de frames te gebruiken proeven van de drank. Wanneer de frames leeg zijn is de installatie ten einde.

Kunstenaar :

Hannes Broecker

Gezichtszintuig :

Pac Man straatverlichting (2010) : Iedereen kent het klassieke 8-bit computerspelletje met het happertje dat opzoek is naar stipjes en achterna wordt gezeten door spookjes. Kunstenaars Benedetto Bufalino en Benoit Deseille hebben dit bekende spelletje gebruikt om een licht installatie te maken bij het festival of Trees and Light in Genève. Het happertje is echt de lichtstipjes aan het eten en de spookjes gaan hem achterna.

Kunstenaar :

Benedetto Bufalino en Benoit Deseille

Gehoorzintuig :

60 medical infusion sets, water, fire, metal sheets 20x20x4cm (2013) Geluidskunstenaar Zimoun laat water druppelen op gloeiend hete metalen platen vanuit 60 medische infusie setjes. Wat het resulteert in deze vreemde setting, rook, en deze soundscape. Bekijk zijn installatie hierboven in de video.

Kunstenaar :

Zimoun

Als de bezoekers over de 3e etage via de steeg naar mijn werk lopen zullen ze als eerst een ladder zien staan. Als ik een ladder zou zien staan in een ruimte vraag ik mij af waar deze naar toe lijdt maar ik vroeg mij dus af of dit ook bij andere zo is. Als de bezoeker deze ladder omhoog klimt bevind deze zich in het "nest" van de spin en kan ook via het deurtje ontsnappen naar buiten.

Ik heb tijdens de "opendagen" van de sodafabriek uitgeprobeerd of er verschil zit in het soort trapje dat voor het nest staat en wat het verschil is als de trap verplaatst is. Het viel mij erg op dat mensen niet op een smal metalen trapje durven en waarschijnlijk dus niet nieuwsgierig genoeg zijn of bang zijn om te vallen. Maar ook bij de houtentrap durft niet iedereen omhoog of denkt men dat het misschien niet mag.

Scenario

Wat als ik deze ladder verplaatst of verandert ?

Wat als het dakraam open of dicht is ?

Tijdens de "opendagen" heb ik ook gekeken of het raam invloed heeft op de bezoekers of ze wel of niet naar boven in het nest gaan. Het bleek dat de mensen juist naar boven wilden als het raam open stond. Het open raam was dus een reden om de ladder op te klimmen. Maar de meeste mensen wilden ook gelijk het dak op. Als het raam dicht was hadden mensen ook de drang om naar boven te klimmen veel minder.

Hoofdvraag:

Aan welke voorwaarden dient een podium te voldoen
om een actieve participatie van derden uit te lokken,
gegeven de context waarin het functioneert ?

Een podium moet vooral inspelen op de zintuigen van de mensen. Dit hoeft niet op een directe manier maar een podium doet dit altijd indirect. Bijvoorbeeld door visueel heel erg aantrekkelijk te zijn of juist doormiddel van geluid (muziek) mensen lokken. Ook geuren kunnen een belangrijke rol spelen bijvoorbeeld als iets lekker ruikt worden mensen juist aangetrokken tot een podium en als het minder lekker of zelfs vies ruikt totaal niet. Door zintuigen te prikkelen lok je eigenlijk mensen naar het podium toe en daarom is het ook erg belangrijk dat een podium inspeelt op bepaalde of meerdere zintuigen.

Een podium kan ook juist spelen met de zintuigen door bepaalde zintuigen te versterken. Bijvoorbeeld als het podium zich in een donkere ruimte bevindt kan het zintuig ruiken versterkt worden maar andersom kan het natuurlijk ook. Door een podium visueel heel aantrekkelijk te makken word het voor gezichtszintuig geprikkeld en als het dan bijvoorbeeld minder lekker ruikt kan het zijn dat dit minder belangrijk word gevonden omdat het visueel erg aantrekkelijk is. In een donkere ruimte word bijvoorbeeld ook het gehoorzintuig sterker en kan het dus zijn dat in een donkere ruimte geluid anders word ervaren als in een lichte ruimte. De reactie van mensen op bepaalde situaties verschilt dus wanneer men de zintuigen beperkt of juist versterkt.

Ook de context van een installatie kan erg bepalend zijn. Mensen zullen bijvoorbeeld minder snel in een museum participeren aan een podium omdat ze misschien denken dat dit niet de bedoeling is omdat het in een museum staat. "Kunst" mag je in museum over het algemeen niet aanraken en daarom kunnen mensen erg terug houdend zijn bij de participatie van een podium. Een podium dat midden in de stad staat lokt waarschijnlijk meer uit voor mensen om te gebruiken. Bijvoorbeeld bij Performances en Happenings is de context erg belangrijk. Als een Happening zou plaats vinden in een rustig dorpje word er heel anders gereageerd door mensen dan dat dit in een grote drukke stad plaats vindt.

Wanneer bezoekers actief deel zullen nemen is dus erg afhankelijk van zowel de context als de zintuigen die worden geprikkeld. Vooral de context is belangrijk omdat er aan de context ook een doelgroep vast kan zitten. Het voorbeeld van een Happening in een dorp zijn de "bezoekers" dus dorpelingen en die zullen op een bepaalde manier reageren. Wanneer je een Happening organiseert op een festival waar de sfeer en de doelgroep al totaal anders is zullen de reacties en de vorm van hoe de mensen actief mee zullen doen al heel anders zijn. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor Installatie kunst. Wanneer men een installatie neer zou zetten naast een kleuterschool is de kans erg groot dat kinderen de installatie zullen gebruiken om in te spelen. Maar wanneer deze installatie in een formeel museum geplaatst word is de kans dat men mee participeert een stuk kleiner. Dit hangt natuurlijk ook af van de vormgeving van de installatie.

Yayoi Kusama
Dots Obsession (2010)

Voorbeeld van een visueel (Gezichtszintuig) erg aantrekkelijke installtie

Light Art Performance :
Natural Breakdancer

Voorbeeld van een Performance waarbij het gezichtszintuig deels beperkt word doordat het zich in een donkere ruimte afspeelt. Hierdoor worden de lichte juist sterker.

Cornelia Parker
The Maybe (2013)

The maybe is een goed voorbeeld van Performance waarbij participatie een belangrijke rol speelt. De performance bestaat eigenlijk simpelweg uit iemand die slaapt. Juist omdat dit "bed" in het Modern Art museum van New york staat maakt het interessant omdat er veel mensen zich om de performance heen begeven en de slapende persoon bekijken. Als er niemand zou zijn dan is heel het idee achter het concept weg.

FlashMob Antwerpen (2010)

Bij Flashmob Performances is de context erg belangrijk en ook de Participatie. De Participatie is niet belangrijk in de vorm dat mensen daadwerkelijk meedoen
maar het gaat in dit geval juist om de reactie van de mensen. Een flashmob moet dus
altijd uitgevoerd worden op een plek waar veel mensen komen.

Art Installation (2009)
Anish Kapoor

Deze installatie van Anish Kapoor is een typisch voorbeeld van een installatie in een "formeel" museum waarbij het niet duidelijk is of het werk nu aangeraakt macht worden of niet.

Deel 2

Deelvragen :

1. Waaruit bestaat de participatie ?

Participatie betekent actieve deelname. Het is afgeleid van de Latijnse woorden pars (deel) en cipere (nemen). Wanneer over participatie wordt gesproken, is er altijd sprake van een subject en een object, ook als dat niet expliciet wordt gemaakt: een persoon of een groep die deelneemt (het subject) en datgene waaraan zij deelnemen (het object).

Participatie kan in beginsel betrekking hebben op allerlei subjecten (bijvoorbeeld jongeren, burgers, vrouwen) en op allerlei objecten (bijvoorbeeld politiek, arbeid, kunst). Het woord participatie heeft een sterk maatschappelijke, vaak politieke connotatie. Als die connotatie er niet is, wordt meestal eerder van deelname gesproken.

Aangezien onze installatie (het object) is bedoelt om te plaatsen op een plek waar mensen werken is het subject dus de werknemers. Waar deze doelgroep uit betstaat kan dus erg breed zijn dit hangt volledig van de werkplek af. In het geval van de sodafabriek bestaat het gebouw uit verschillende werkplekken bijvoorbeeld voor kunstenaars maar ook een gedeelte dat als kantoor verhuurd gaat worden. Een deel van de doelgroep bestaat dus uit kunstenaars maar het andere gedeelte word bepaald door het soort bedrijf dat zich gaat vestigen in het pand.

Maar in principe zijn de mensen uit onze doelgroep vooral de deelnemers. Als men het over participatie heeft en dus participerende mensen moet dit gekoppeld zijn aan een sterk maatschappelijke of vaak politieke connotatie zoals hierboven genoemt. In ons geval is het "maatschappelijke" probleem dat wij aan willen kaarten dat werknemers te weinig rustplekken hebben op het werk en hierdoor een tekort aan rust krijgen op de werkvloer

Wij als ontwerpers participeren dus in zekere zin door een installatie te ontwerpen om dit probleem optelossen.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Participatie

Frustratie op de werkvloer

Behoefte aan rust

2. Op welk moment, en voor hoelang ?

Ons "podium" bevind zich in de sodafabriek pas nadat het gebouw geheel gerenoveerd is en de functie definitief is verandert naar kantoorpand. Aangezien er op kantoor voornamelijk gewerkt word is het de bedoeling dat ons podium juist gebruikt word tijdens de pauzes. Deze pauze op kantoor is als het ware een rust moment waarbij tijdelijk even een handeling word onderbroken. De pauze is bedoelt om tot rust te komen om daarna weer met frisse moed de draad weer op te pakken.

De duur van de pauzes verschilt natuurlijk erg per kantoor en werkgever maar er bestaat ook een wet voor pauzes op het werk. Als je een bepaalde tijd hebt gewerkt, heb je recht op pauze. Ook is er precies omschreven hoeveel pauze je minimaal moet krijgen. De wet bepaalt niet dat de pauze doorbetaald moet worden.
Werk je langer dan vijfenhalf uur aan één stuk, dan heb je recht op een pauze van een half uur. Je mag niet van dit recht afzien. Als je langer dan tien uur op een dag werkt, dan wordt dat drie kwartier. Dit mag worden opgesplitst in drie keer een kwartier.


http://www.loonwijzer.nl/home/arbeidsvoorwaarden/werktijd/duur-van-je-pauze

http://nl.wikipedia.org/wiki/Pauze

Hoofdvraag:

Gezamenlijk Scenario:

1. Je betreedt de ruimte en ziet een aantal cocon installaties, deze vallen op omdat er een contrast aanwezig is tussen de situatie van de ruimte en die van de installatie.

2. Bij binnenkomst zie je verschillende type cocons waar je in kan. Cocon 1 (aan de westkant) is vrij makkelijk te betreden. De cocons die op de silo’s zijn geplaatst zijn wat lastiger te betreden. Hiervoor moet je aan de hand van een touwladder omhoog klimmen.

3. Wanneer je door de ruimte loopt zie je aan de oostkant een grote opening. Naar mate je dichter bij de opening komt zie je twee zit plekken die zich buiten het gebouw bevinden waar je ook naartoe kan.

4. Eenmaal plaats genomen in het element van een cocon ervaar je de zachtheid. Het voelt als schuim aan maar het oppervlak is duidelijk van vilt gemaakt.

5. Je ligt ontspannen en vergeet even de werksfeer/druk die zich in de ruimtes onder je afspelen.

6. Na ongeveer 20 minuten verlaat je de cocon en ga je weer aan het werk.

Wanneer er gesproken wordt van een actieve participatie is er altijd sprake van een subject en een object. De installatie die wij bedacht en ontworpen hebben wordt het object genoemd. Het subject/de derden zullen de mensen zijn die komen te werken in de sodafabriek, minimaal 10 en maximaal 20 personen. De voorwaarde voor deze doelgroep is dat ze een meerwaarde voor het gebouwencomplex als geheel hebben, kantoor medewerkers in een bepaalde sector, zzp’ers in de creatieve sector, bedrijven zie zich richten op sportieve activiteiten etc.Als men het over participatie heeft en dus participerende mensen, moet dit gekoppeld zijn aan een sterk maatschappelijke of vaak politieke connotatie. In ons geval is het "maatschappelijke" probleem dat wij aan willen kaarten dat werknemers te weinig rustplekken hebben op het werk en hierdoor een tekort aan rust krijgen op de werkvloer

Wij als ontwerpers participeren dus in zekere zin door een installatie te ontwerpen om dit probleem op te lossen. Ons ’podium’ wat bedacht is voor in het pakhuis van Coerlandt op de 3e verdieping zal plaats vinden nadat het gebouw gerenoveerd is en de functie definitief is verandert naar kantoorpand. Aangezien er op kantoor voornamelijk gewerkt word is het de bedoeling dat ons podium juist gebruikt word tijdens de pauzes. Deze pauze op kantoor is als het ware een rust moment waarbij tijdelijk even een handeling word onderbroken. De pauze is bedoelt om tot rust te komen om daarna weer met frisse moed de draad weer op te pakken. De duur van de pauze en dus de lengte van de duur van ons podium is afhankelijk van verschillende factoren, per kantoor en werkgever kan dit verschillen, de lengte van de werkdag, het type werk wat je doet etc.

De plek voor ontspanning moest een andere sfeer en vorm krijgen dan die van de werkplek. Vanuit het spinnenweb idee is er gekozen voor de vormgeving van een cocon waaraan de begrippen transformatie, warmte, geborgenheid en intimiteit zitten verbonden.De Cocon biedt een plek voor ontspanning voor de werkende mensen in de sodafabriek. De voorwaarden om dit gewenste effect van ontspanning te creëren bestaat uit ruimtes voor 2 a 3 personen waar men kan liggen of zitten op vilt en schuim wat akoestisch werkt. De installatie van de plekken in de Cocon komen ’los van de grond’, om een zwevend effect te bewerkstelligen zoals dat gebeurt in de natuur. De vormgeving van de cocons is op de meest plekken afgesloten om de ruimte intiem te houden. Je hebt zelf de vrijheid om te kiezen in wat voor ruimte je wil ontspannen, de karakters van de cocons variëren in grote, hoeveelheid licht en openheid.

De voorwaarden voor de context, de ruimte op de 3e verdieping van Coerlandt is de aanwezigheid van de houten balken, deze hebben een rechte en constructieve vormgeving. Hieraan kan de installatie opgehangen worden. Ook wordt de plek benut die zich bevind boven de oude graansilo’s waar je onder het schuin dak kan liggen en waar licht naar binnen komt. Voornamelijk bestaat de constructie van de installatie uit hout die ondersteund wordt door metaal, dit is overgenomen uit de constructie van de sodafabriek.In studies van 1:50 worden materialen gebruikt die qua sfeer en kleur overeen komen met de werkelijkheid. Om de materialen te kunnen testen die in werkelijkheid gebruikt worden (1:1) worden er details gemaakt van grotere gehelen. Voor de beleving van het zitten/liggen en ontspannen hebben we een 1:1 model gemaakt die een deel is van een cocon.

Aan welke voorwaarden dient ons podium te voldoen om een gewenste actieve participatie van derden te bewerkstelligen?

De bezoeker wordt uitgenodigd door de cocon vormen die op sommige plekken zeer toegankelijk zijn en waar soms een kleine uitdaging aan vast zit. De zachte materialen zorgen voor het aangename effect.

In studies van 1:50 worden materialen gebruikt die qua sfeer en kleur overeen komen met de werkelijkheid.

Om de materialen te kunnen testen die in werkelijkheid gebruikt worden (1:1) worden er details gemaakt van grotere gehelen.

Voor de beleving van het zitten/liggen en ontspannen hebben we een 1:1 model gemaakt die een deel is van een cocon.

Voorbeelden vanuit het onderzoek van Annick



Tekst Annick:
’De vooronderstelling dat architectuur een relatie heeft met de context waarin zij zich voordoet, genereerde twee verschillende antwoorden: het kopiëren van de context en het in gesprek gaan met de context. In het eerste geval vindt men dat een nieuw gebouw of project de lokale kenmerken dient over te nemen, bijvoorbeeld in materiaal, aanzien, stijl, bouwtraditie en situering. Een recent resultaat van deze denkwijze is bijvoorbeeld De Resident in Den Haag door Rob Krier.’

In het tweede geval probeert men met modernistische interventies in een historische context juist een contrast te creëren. Voorbeelden zijn het Norman Fosters overspanning van het grote plein van het British Museum en zijn Carré d'Art in Nîmes, of Renzo Piano's renovatie van het Brancusi Museum in Parijs.’

Dave van Toor

1. waaruit bestaat de participatie ?
2. Op welk moment, en voor hoe lang ?

Martje Damhuis

3. Wat zijn de voorwaarden voor het object (podium) ?
4. Wie zijn die derden ?

Marieke Widlak

5. wat zijn de voorwaarden voor de context (plaats en tijd) ?
6. hoe denk je een en ander te realiseren?

Huidge handelingen in de werkpauze

Eerst heb ik gekeken naar voorbeelden van Loes, die de deelvraag; ’’Wat is er nodig om een
podium te creëren?’’ heeft beantwoord.

Ze zegt; ’’Het podium begint op een bepaalde plek, dit kan een tastbare, abstracte of digitale
ruimte op het internet zijn. Ook heeft een podium een publiek nodig. Je zal altijd goed moeten
bepalen wie of wat je doelgroep is, en hoe je het podium bij deze mensen onder de aandacht
brengt. Als derde moet er iets gebeuren of gedeeld worden. Alleen al iets wat belangrijk genoeg is
om naar te kijken of te luisteren, kan dienst doen als podium. Podium gaat dus over het creëren
van een gelegenheid hiervoor.’’

Aan de hand van dit stukje heb ik een vertaling gemaakt naar ons eigen object.
Het ’tastbare’ object (de cocon) begint op een bepaalde plek, namelijk op de 3e verdieping van
Coerlandt in de Soda Fabriek. Het publiek hiervoor zijn de mensen die in de Soda Fabriek gaan
werken. De doelgroep die we willen aanspreken zijn dus de werkende mensen van de Soda
Fabriek, door hier ontspanningsplekken te creëren willen we de aandacht trekken van deze
doelgroep. Doordat de cocon een ontspannende werking heeft kunnen de mensen hier een
powernapje doen, een boek lezen of een praatje maken met mede bezoekers.

Waar het object zelf aan moet voldoen om het gewenste effect van ontspanning te creëren is:
- Er moet ruimte zijn om te liggen, zitten of staan.
- Er is zacht materiaal nodig om op te liggen/zitten
- De cocon’s moeten zweven om het effect van ’loskomen van de werksfeer’ te versterken
- 2 a 3 personen per cocon om het intiem en knus te houden
- Het gebruik van vilt als zacht materiaal omdat dit akoestisch werkt
- Het moet een gesloten vorm zijn, zodat je je ook echt afgesloten voelt
- Variatie in licht per cocon, direct licht, indirect licht en donker
- Variatie in hoeveelheid vilt per cocon, dik vilt, dun vilt, geen vilt

3. Wat zijn de voorwaarden voor het object (podium) ?

4. Wie zijn de derden ?

Zoals hierboven al staat beschreven worden de mensen die in de Soda Fabriek gaan werken de doelgroep voor het object. Verwacht wordt dat dit minimaal 10, maximaal 20 personen zullen
zijn.De werkplaatsen komen waarschijnlijk op de 2e verdieping van Coerlandt.

Ze richten zich niet op een specifieke doelgroep, de enige voorwaarde is dat ze een meerwaarde voor het gebouwencomplex als geheel hebben. Geïnteresseerden die langs zijn gekomen voor de werkplekken zijn zzp’rs met kantoor of atelierfunctie in de creatieve sector. Het zullen waarschijnlijk
informele werkplekken worden.

5. Wat zijn de voorwaarden voor de context (plaats en tijd) ?

Rob Krier, De Resident, Den Haag.

Norman Fosters - British museum, London

Een sterk contrast door vorm, materiaal en licht.

Mogelijke doelgroep

6. Hoe denk je een en ander te realiseren ?